koniku, galopem na scenę czyli dadaizm

(...) Słowo "dada" wyraża najbardziej prymitywny stosunek do otaczającej rzeczywistości; wraz z dadaizmem dochodzi do głosu nowa rzeczywistość. Życie przedstawia się jako równoczesna plątanina dźwięków, barw i rytmów duchowych, którą z dnia powszedniego i w całym brutalnym realizmie wiernie przejmuje sztuka dadaistyczna ze wszystkimi sensacyjnymi wybuchami oraz rozgorączkowaniem swej zuchwałej psyche. (...), Manifest dadaistyczny, 1918

W  magazynie "Der Dada" z 1919 r., który ukazywał się w Berlinie, zadano pytanie czytelnikom: "Czym jest dada?" Odpowiedzi mogły być prawdopodobne lub absurdalne, np.sztuka, rower, agencja, kultura itd. Powstało zatem pytanie: "a może to nie znaczyć nic, czyli wszystko"? NIC nie znaczące stwierdzenie najbardziej oddaje prawidzy sens dada. Pochodzenie słowa dada, jako ruchu artystyczno-literackiego w sztuce XX -wieku, nie jest do końca znane i ma kilka wersji. Poza tym, nazwa żadnego innego ruchu nie wzbudza tylu emocji i wątpliwości, co narodziny terminu "dada".Jedne źródła podają, iż dadaizm miał się wziąć ze słownika niemiecko-francuskiego, z którego na chybił trafił , wybrali  Hugo Ball i Richard Huelsenbeck . Huelsenbeck miał powiedzieć "Weźmy słowo dada – powiedziałem – ono jest jakby stworzone dla naszych celów. Pierwszy dźwięk dziecka wyraża to, co prymitywne, zaczynanie od zera, nowe w naszej sztuce". [1] We Francji dzieci mówią dada na konia lub zabawkę. Dadaiści potwierdzali daną wersję pochodzenia "dada", a następnie ją obalali.

"dada jest jak twoje nadzieje: niczym
jak twój raj: niczym
jak twoi idole: niczym
jak twoi bohaterowie: niczym
jak twoi artyści: niczym
jak twoje religie: niczym"

Francis Picabia 

Rysunek, Francis Picabia, Ruch dada, 1919 r. 

Rysunek przedstawia baterie w maszynie czasowej z wyłącznikiem czasowym.  Na bateriach widzimy nazwiska artystów, takich jak: Cezanne, Picasso, Braque, Matisse, Renoir oraz napis "Ruch dada". Picabia na tarczy umieścił nazwiska dadaistów: Arp, Tzara, Douchamp. Dzieło sugeruje, że w pewnym i odpowiednim momencie wyłącznik uwloni przepływ prądu, który dojdzie do elementu oznaczonego jako "391", który stanowi aluzję do czaspisma Stieglitza "291".  "391" to część dzwonka,, który ma obudzić mieszkańców wielkich metropolii i otworzyć ich na dadaizm.

 "sztuka nie ma nic wspólnego ze smakiem. sztuka nie jest po to, by ją smakować"
 Max Ernst 

Relief, malowane drewno i druty,Max Ernst, Owoc długich doświaczeń

Dzieło przedstawia nieznany przemysłowy krajobraz, który został stworzony z odpadów  powojennej rzeczywistości. Na reliefie możemy zauważyć komin, budynki, konstelacje, przeciwne bieguny.

c.d.n










----
[1]R. Huelsenbeck, Dada Lives!, 1936 [w:] Dada painters and poets, New York 1951, s. 280. Za: Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Warszawa 1980, s. 182-183.